Historia

Międzynarodowa Olimpiada Fizyczna (MOF) jest konkursem z fizyki dla uczniów szkół średnich. Pierwsza MOF odbyła się w Warszawie w 1967 roku, a jej organizatorem był prof. Czesław Ścisłowski. Od tego czasu MOF odbywa się, z małymi wyjątkami, co roku, za każdym razem w innym kraju.

Impulsem dla powstania MOF była Międzynarodowa Olimpiada Matematyczna. Inicjatorami byli wspomniany już Czesław Ścisłowski z Polski, Rostislav Kostial z Czechosłowacji i Rudolf Kunfalvi z Węgier.

W pierwszej MOF wzięli udział uczestnicy z pięciu krajów: Bułgarii, Czechosłowacji, Węgier, Rumunii oraz Polski. Wszystkie kraje należały do tak zwanych krajów socjalistycznych, o zaproszeniu uczestników z krajów spoza żelaznej kurtyny nie mogło być w tym czasie mowy.

Kolejne edycje MOF odbywały się na Węgrzech, Bułgarii, Czechosłowacji, Rumunii. Stopniowo liczba uczestniczących krajów rosła, początkowo o kraje socjalistyczne (Niemiecka Republika Demokratyczna, Związek Radziecki, następnie również Jugosławia, Kuba, Mongolia).

Od połowy lat siedemdziesiątych w uczestnictwo w MOF włączone są kraje spoza rodziny krajów socjalistycznych. Ten przełom był w znacznej mierze wynikiem cichej ale bardzo skutecznej działalności dr. Waldemara Gorzkowskiego, który od połowy lat siedemdziesiątych bardzo aktywnie włączył się w MOF.

W latach osiemdziesiątych liczba uczestniczących krajów szybko rosła, w szczególności zarówno o kraje europejskie jak i spoza Europy. Dr Waldemar Gorzkowski pełnił rolę sekretarza MOF, później przemianowaną na funkcję prezesa, polegającą na koordynacji MOF w kolejnych latach i kolejnych krajach, jak również reprezentowania MOF na zewnątrz. Można śmiało powiedzieć, że obecny międzynarodowy prestiż MOF zawdzięcza dr. Gorzkowskiemu, który pełnił rolę prezesa aż do swojej śmierci w roku 2007.

W kolejnych latach MOF dalej rosła, coraz więcej krajów uczestniczyło w zawodach. Obecnie liczba krajów ustabilizowała się na ponad osiemdziesięciu. Każdy uczestniczący kraj może przysłać delegację składającą się z pięciu uczniów (obowiązuje tu limit wieku) i dwóch opiekunów. Zawody polegają na rozwiązaniu trzech zadań rachunkowych oraz jednego lub dwóch zadań doświadczalnych. Uczniowie rozwiązują zadania w swoim języku, zadaniem opiekunów jest między innymi przetłumaczenie zadań z języka oficjalnego (angielskiego) na język narodowy.

MOF nie prowadzi klasyfikacji drużynowej, przede wszystkim w celu uniknięcia nastrojów nacjonalistycznych. Można jednak łatwo stwierdzić, że w ostatnich latach dominują uczestnicy z Chin oraz innych krajów południowo-wschodniej Azji. Osiągnięcia Polaków są znaczące, co roku Polacy uzyskują dobre wyniki.

Polska była trzykrotnie gospodarzem MOF (w latach 1967, 1974 i 1989). Udział w MOF znacząco przyczynił się do popularyzacji fizyki jak również do rozwoju kadr naukowych – znaczna liczba dzisiejszych naukowców, nie tylko fizyków, uczestniczyła w MOF.

Grafika dzięki: paletton.com